सिद्धार्थ बैंक लिमिटेड (SBL) को ३०% हकप्रद खुल्यो, सेयर भर्ने होइन त? कहिलेसम्म, कहाँ, कति र कसरी भर्ने, बिस्तृत लिंक्स सहित !

सिद्धार्थ बैंक लिमिटेड (Siddhartha Bank Ltd., SBL) ले २०७४ साल जेठ २५ गते बिहिबारदेखि तीस प्रतिशत अर्थात ३०% हकप्रद (Right) सेयर निष्कासन तथा आवेदन खुल्ला गरेको छ । बैंकको १० कित्ता साधारण सेयर बराबर नयाँ ३ कित्ता साधारण सेयर (१०ः३) को अनुपातमा १०० रुपैयाँ अंकित दरका १ करोड ५७ लाख ५२ हजार ५ सय ७८ दशमलव १३ कित्ता हकप्रद सेयर मिति २०७४ साल जेठ १५ गते सोमबारसम्म नेपाल स्टक एक्सचेन्ज लि. मा कारोबार भई बैंकको सेयरमा स्वामित्व कायम गरेका साविक शेयरधनीहरुको लागि बिक्री खुला गरिसकेको छ । यसरी बैंकको यस हकप्रद सेयरमा २०७४ साल जेठ १५ गते सोमबारसम्म कायम रहेका सेयरधनीले मात्र आवेदन दिन सक्नेछन् । सिद्धार्थ बैंकको यो हकप्रद सेयर असार २८ गते सम्म भरी सक्नु पर्ने छ ।

हाल बैंकको चुक्ता पूँजी ५ अर्ब २५ करोड पैंया रहेको छ । राष्ट्र बैंकले तोकेको चुक्ता पुँजी पुर्याउन बैंकले ३०% हकप्रद सेयर बिक्री खुला गरेको हो । यो हकप्रद बिक्रीबाट बैंकको चुक्तापुँजी थप ३०% बृद्धि हुनेछ । यस हकप्रद सेयर निष्कासन बाँडफाँट गरे पश्चात बैंकको चुक्ता पूँजी ६ अर्ब ८२ करोड ६१ लाख रुपैंया पुग्नेछ । बैंकको आजै विहीबार बसेको संचालक समितिको बैठकले आजै खुला गरिएको यस ३० प्रतिशत हकप्रद बिक्रीपछि कायम पूँजीमा थप १० प्रतिशत हकप्रद बिक्री गर्ने प्रस्ताव पनि गरेको छ । यस थप १० प्रतिशत हकप्रद बिक्रीपश्चात बैंकको पूँजी ७ अर्ब पचास करोड नाघ्ने छ । राष्ट्र बैंकले तोकेको ८ अर्ब पुर्याउन बाँकी नपुग रकम बैंकले चालु आर्थिक बर्षको बोनसबाट पुर्याउने देखिन्छ । बैंकको सेयर आज विहीबार नेप्सेमा प्रतिकित्ता ५२३ रुपैयाँमा अन्तिम कारोबार भएको छ ।

यो हकप्रदका सेयरका लागि बैंकले मिति २०७४ साल जेठ १६ गते मंगलबारदेखि सेयरधनी दर्ता किताब बन्द गरी सकेको छ । यस हकप्रद सेयर निष्काशनका लागि लक्ष्मी क्यापिटल मार्केटलाई बिक्री प्रबन्धकको जिम्बेवारी सुम्पेको छ । सेयरधनीहरुले विक्री प्रबन्धक लक्ष्मी क्यापिटल, सिद्धार्थ बैंकको केन्द्रिय कार्यालय हात्तिसार लगायत देशभरीका सिद्धार्थ बैंकको शाखा कार्यालयबाट बैंकको हकप्रद सेयरमा आवेदन दिन सक्नेछन् ।

सिद्धार्थ बैंकले चालु आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमासमा ९५ करोड ७० लाख रुपैयाँ खुद नाफा कमाएको छ । सिद्धार्थको प्रतिसेयर आम्दानी वार्षिक २४ रुपैयाँ ३० पैसा कायम गरेको छ ।

हकप्रद सेयर निष्कासन सम्बन्धी व्यवस्था तथा विवरणहरु कसरी थाहा पाउने ? 

बैंकको हकप्रदको हकप्रद सेयर निष्कासन सम्बन्धी व्यवस्था तथा विवरणहरु थाहा पाउन यस लिंक्समा क्लिक गर्नुहोस् ।हकप्रद सेयरको निष्कासन तथा बिक्री खुल्ला बारेको सूचना थाहा पाउन यस लिंक्समा क्लिक गर्नुहोस् । हकप्रद सेयर निष्कासन सम्बन्धी सूचना थाहा पाउन यस लिंक्समा क्लिक गर्नुहोस् ।

को कसले हकप्रद किन्न पाउँछ ?

बैंकको हकप्रद सेयर मिति २०७४ साल जेठ १५ गते सोमबारसम्म नेपाल स्टक एक्सचेन्ज लि.मा कारोबार भई कायम साविक शेयरधनीहरुले मात्र आवेदन दिन सक्नेछन् ।

कहिलेदेखि कहिलेसम्म आवेदन भरी सक्नु पर्ने ?

२०७४ साल जेठ २५ गते बिहिबारदेखि असार २८ गते बुधबारसम्म।

३०% हकप्रद कति सम्म भर्ने कसरी थाहा पाउने ?
बैंकको कति हकप्रद भर्नु पर्ने विवरण जाँच गर्न यस लिंक्स मा क्लिक गर्नुहोस् । अन्यथा तीस प्रतिशत अर्थात ३०% हकप्रद सेयर निष्कासन भन्नाले बैंकको १० कित्ता साधारण सेयर बराबर नयाँ ३ कित्ता साधारण सेयर (१०ः३) को अनुपात बुझिन्छ र सिद्धार्थ बैंक वा सिद्धार्थको यस हकप्रद तथा निष्कासन बिक्री प्रबन्धक लक्ष्मी क्यापिटल मार्केटमा सोझै सम्पर्क गरी थाहा पाउन सकिन्छ ।

हकप्रद सेयर खरिद दरखास्त फाराम कहाँ बाट कसरी प्राप्त गर्ने ?

हकप्रद सेयर खरिद दरखास्त फाराम डाउनलोड गर्न यस लिंक्समा क्लिक गर्नुहोस् ।

कहाँ कुन ठाउँबाट आवेदन दिने ?

सिद्धार्थ बैंकको हकप्रद सेयर निष्कासन तथा बिक्री प्रबन्धक लक्ष्मी क्यापिटल मार्केट तथा सिद्धार्थ बैंकको केन्द्रिय कार्यालय हात्तिसार लगायत देशभरीका सिद्धार्थ बैंकको शाखा कार्यालयबाट बैंकको हकप्रद सेयरमा आवेदन दिन सक्नेछन् ।

हकप्रद लिंक्स

२००% हकप्रद (RIGHT) दिने आरएसडिसी (RSDC) को सेयरमूल्य पछिल्लो एक महिनाको समयमै किन दोब्बर पुगेको छ ?

आरएसडिसी लघुवित्त वित्तीय संस्था लिमिटेड (RSDC Laghubitta Bittiya Sanstha Ltd., RSDC) को सेयरबजारमा कारोबार खुलेदेखि नै निरन्तर उकालो लागेको सेयरमूल्य पछिल्लो एक महिनामै दोब्बर पुगेको छ । गतबर्ष मात्र सर्वसाधरणलाई सेयर जारी गरेको कम्पनीको नेप्सेमा ६ महिना अघि मात्र कारोबार खुलेको थियो । आरएसडिसी लघुवित्त वित्तीय संस्थाले २००% हकप्रद निष्कासन गर्न धितोपत्र बोर्डसँग अनुमति मागेको छ । यसले १ः२ अनुपातमा प्रतिकित्ता १०० रुपैयाँ दरको २३ लाख कित्ता हकप्रद सेयर बिक्री गर्न बोर्डसँग अनुमति मागेको हो ।

हकप्रदको निश्कासन तथा बिक्री प्रबन्धकको काम एनआइबिएल क्यापिटल मार्केट लिमीटेडले गर्नेछ । गर्दैछ । चालु आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमासमा आरएसडिसीले १ करोड ५६ लाख ५७ हजार रुपैयाँ खुद नाफा कमाएको छ । यसको चुक्ता पुँजी ११ करोड ५० लाख रुपैयाँ छ । यो लघुवित्तको प्रतिसेयर आम्दानी १८ रुपैयाँ १५ पैसा र प्रतिसेयर नेटवर्थ १२० रुपैयाँ ८४ पैसा छ । कम्पनीले गत भदौमा ४ लाख कित्ता साधारण सेयर सर्वसाधारणलाई बिक्री गरेर चुक्तापूजीँ १० करोड रुपैयाँ पुर्याएको थियो । तेस्रो त्रैमासमा कम्पनीले एक करोड ५६ लाख रुपैयाँ खुद नाफा कमाएको छ । बोनस सेयर र त्यसपछि जारी हुने २ सय प्रतिशत हकप्रदको पूँजीकरणपछि चुक्तापूँजी ३४ करोड माथि पुुग्ने बताइएको छ । 

हकप्रदको आशमा पछिल्लो एक महिनाको समयमै कम्पनीको सेयरमूल्य दोब्बर पुगेको छ । गत मंसिरमा ३ सय ३४ रुपैयाँबाट पहिलो कारोबार खुलेको कम्पनीको सेयरमूल्य अस्ति सोमबार प्रतिकित्ता २१४७ रुपैयाँ पुगेको थियो भने आज मंगलबार त्यो अझ झन् बढेर २३६१ रुपैयाँ पुगेको छ । कम्पनीको तीन साता अघि मात्र प्रतिकित्ता सेयरमूल्य एघार सयको हाराहारीमा रहेको थियो । यो कम्पनीको २०७३ चैत १२ गते सम्पन्न वार्षिक साधारणसभाले आर्थिक वर्ष २०७२/७३ को नाफाबाट सेयरधनीलाई १५ प्रतिशत बोनस सेयर पश्चात कायम पूँजीमा दुई सय प्रतिशत हकप्रद बिक्री गर्ने प्रस्ताव पारित गरेको थियो । कम्पनीले हकप्रद पारित गरेपछि हकप्रदको पछाडि दौड्दा यो कम्पनीको सेयरमूल्य निरन्तर उकालो लागेको हो ।

राष्ट्र बैंकको निर्देशन अनुसार राष्ट्रिय स्तरको थोक कर्जा प्रदान गर्ने लघुवित्त संस्थाहरुले २०७५ असार मसान्तसम्ममा न्यूनतम चुक्तापूँजी ६० करोड रुपैयाँ पुर्याउनुपर्ने छ । सोही प्रावधान अनुसार चुक्तापूँजी पुर्याउन १० करोडको पूँजीलाई कम्पनीले ६० करोड पुर्याउने क्रममा दुई सय प्रतिशत हकप्रद प्रस्ताव गरेको हो । बोनस तथा हकप्रद पश्चात कम्पनीको चुक्ता पूँजी ३४ करोड ५० लाख रुपैँया पुग्नेछ । राष्ट्र बैङ्कले तोकेअनुसार कम्पनीलाई २५ करोड ५० लाख रुपैँया पूँजी अझै अपुग हुनेछ ।

लघुवित्तमा ग्रामीण स्वावलम्बन विकास केन्द्र र लुम्विनी बैंकको मुख्य लगानी रहेको छ । बुटवलमा केन्द्रिय कार्यालय रहेको यो संस्थाले आयआर्जन र रोजगारी सिर्जना गरि आर्थिक विपन्नता र पछौटेपन कम गर्नमा आफ्नो लगानी केन्द्रित गर्दै आएको छ ।

किन्दै हुनुहुन्छ त यसको सेयर? लाभदायक सावित हुन निम्न लिंकमा क्लिक गरी हेर्नुस् एक पल्ट यस कम्पनीको आर्थिक बर्ष २०७३-७४को तेश्रो त्रैमासिक बित्तिय विवरण !

दोब्बर सेयरमूल्य

बित्तिय विवरण

गुडविल फाइनान्स (GFCL) को ६०% हकप्रद (RIGHT) आउंदै, कहिलेसम्म सेयर किनेका लगानीकर्ताले पाउँछन् त ?

गुडविल फाइनान्स लिमिटड (Goodwill Finance Ltd, GFCL) ले लगानीकर्ताका लागि ६० प्रतिशत अर्थात १० बराबर ६ (१०:६) को अनुपातमा हकप्रद सेयर दिने भएको छ । कम्पनीको सञ्चालक समिति बैंठकले हकप्रद सेयर प्रयोजनका लागि असार २ गतेदेखि सेयरधनी पुस्तिका बन्द गर्ने निर्णय गरेको छ । यस अनुसार गुडविल फाईनान्सले जारी गर्ने ६० प्रतिशत हकप्रद सेयरमा असार १ गते विहीबारसम्म कायम सेयरधनीले मात्र आवेदन गर्न पाउनेछन् ।

कम्पनीले १०० रुपैयाँ अंकित मूल्यमा २७ करोड २२ लाख ५० हजार रुपैयाँ बराबरको २७ लाख २२ हजार ५०० कित्ता हकप्रद सेयर बिक्री गर्ने भएको हो । कम्पनीले हकप्रद बिक्री प्रबन्धकमा एनआइबिएल क्यापिटल मार्केट लिमिटेडलाई नियुक्ति गरेको छ भने धितोपत्र बोर्डबाट समेत बैशाख २१ गते हकप्रद जारी गर्ने अनुमति पाईसकेको छ । 

हाल कम्पनीको चुक्ता पुँजी ४५ करोड ३७ लाख ५० हजार रुपैयाँ रहेको छ । चालु आर्थिक वर्षको तेस्रो त्रैमासमा गुडविलले पाँच करोड ८६ लाख ६४ हजार रुपैयाँ खुद नाफा कमाएको छ । यसको प्रतिसेयर आम्दानी वार्षिक १७ रुपैयाँ २४ पैसा छ भने प्रतिसेयर नेटवर्थ १३४ रुपैयाँ २६ पैसा छ र यसको सेयर मंगलबार नेप्सेमा प्रतिकित्ता ३१२ रुपैयाँ हाराहारीमा कारोबार भएको छ ।

यस बैंकको सेयर भएका लगानीकर्ताले बैंकको हकप्रद सेयर निष्काशन तथा बन्द सूचना र आर्थिक बर्ष २०७३-७४को तेश्रो त्रैमासिक बित्तिय विवरण हेर्न निम्न लिंकमा क्लिक गर्नुस !

सेयरधनी किताब बन्द

बित्तिय विवरण

हकप्रद भर्न छुट्ला है, हेर्नुहोस् कुन कम्पनीको कहिलेसम्म भर्नुपर्छ ? (आवेदन फारम र विबरण हेर्ने तरिका सहित !)

पछिल्ला दिनमा हकप्रद निष्काशन गरेका कम्पनीहरुको हकप्रद सेयर भर्न बिर्सिनु भएको त छैन ? आजभोलि धेरै जसो कम्पनीको हकप्रदमा लगानीकर्ताको आवेदन नपर्दा हकप्रदमा नबिकेको सेयर लिलामबाट बिक्री गरेर कम्पनी फाईदामा जाँदा लगानीकर्ताहरु अवसरबाट बञ्चित भैरहेका छन् । हकप्रद जारी गरेका कम्पनीहरुका लगानीकर्ताको हितमा यो विशेष सामग्री तयार पारेको छ । यसबाट तपाईले आफ्नो हकप्रदको विबरण जाँच्ने लिंक्सदेखि हकप्रदको आवेदन फारम डाउनलोड गर्ने लिंक्स समेत पाउन सक्नु हुन्छ ।

आवेदन फारम डाउनलोड गर्ने लिंक्स

सबैभन्दा पहिले कुन् कुन् कम्पनीले हकप्रद जारी गरिरहेका छन्, त्यो थाहा पाउन अध्ययन गर्नुहोस् ।

के थाहा पाउनु भयो त ? तपाईँसँग ज्योति विकास बैंक, फस्ट माईक्रो र सिद्धार्थ इन्स्योरेन्सको सेयर पहिलेदेखि नै रहेको छ भने ती तीन बैंकको हकप्रद भर्न दौडिइहाल्नुस् । किनभने समय अब जम्मा ८ बैकिंग दिन मात्र बाँकी छ । अरु पाँच वटा कम्पनीहरुको पनि हकप्रद भर्ने दिन छोटिँदैछ । भोलि भनेर नबस्नुस्, बिचमा अरु कामको चटारोले हकप्रद नै गुम्न सक्छ । अरु पनि पाईपलाईनमा छन्, जसले हकप्रद जारी गर्दैछन् । यसका लागि पैसाको जोहो गरेर तयारी अवस्थामा बस्नुहोस् ।

हकप्रद आवेदन गर्न सजिलो तरिका जान्नुहोस्

कतिपय लगानीकर्तालाई आफुसँग भएको शेयर र भर्नुपर्ने हकप्रदको अनुपात थाहा नहुने भएका कारण पनि हकप्रद भर्न समस्या परिरहेको हुन सक्छ । अहिले केही बैंक तथा वित्तीय संस्थाले इन्टरनेटको माध्यमबाट लगानीकर्ताले भर्न पाउने हकप्रदको विबरण हेर्न सक्ने व्यवस्था गरेका छन् ।

Share Update Nepal ले खोजेको त्यस्ता सुचनाको स्रोतलाई यहाँ राखिएको छ । जहाँबाट तपाईले आफुले भर्न पाउने हकप्रदको संख्या थाहा पाउन सक्नु हुनेछ । यसका साथै अधिकांस बैंक तथा वित्तीय संस्थाले हकप्रदको आवेदन फारम पनि इन्टरनेटबाट उपलब्ध गराएका छन् । तपाईले उक्त फारम डाउनलोड गरेर प्रिन्ट गरी हकप्रदको विबरण भरेर पनि बुझाउन सक्नु हुनेछ ।

कम्पनीहरुले डाउनलोड गरेको भन्दा सिरियल नम्बर सहित संकलन केन्द्रबाट उपलब्ध गराइएको आवेदन फारमलाई प्राथमिकतामा राखेका छन् । तर आवेदन फारम पाउन नसकेका लगानीकर्ताले आफ्नो हक सुरक्षित गर्नका लागि यहाँ उपलब्ध गराइएको आवेदन फारमबाट पनि हकप्रद भर्न सक्नेछन् । इन्टरनेटबाट डाउनलोड गरिएको हकप्रद फारमबाट आवेदन गर्दा संकलन केन्द्रमा आफ्नो फारममा सिरियल नम्बर उल्लेख गराउन भने नबिर्सनु होला ।

ज्योति (JBBL) को १००% भर्ने समय जेष्ठ ३१ गते बुधबारसम्म अब जम्मा ८ बैकिंग दिन मात्र बाँकी

सूचना, फाराम र हकप्रद जाँच लिंक्स सहित)

फस्ट माईक्रो (FMDBL) को ५०% भर्ने समय जेष्ठ ३१ गते बुधबारसम्म अब जम्मा ८ बैकिंग दिन मात्र बाँकी

सूचना, फाराम र हकप्रद जाँच लिंक्स सहित)

सिद्धार्थ इन्स्योरेन्स (SIL) को करिब २०% भर्ने समय जेष्ठ ३१ गते बुधबारसम्म अब जम्मा ८ बैकिंग दिन मात्र बाँकी

सूचना, फाराम र हकप्रद जाँच लिंक्स सहित)

सहयोगीको (SBBLJ) को ३५% भर्ने समय असार ५ गते सोमबारसम्म अझै १२ बैकिंग दिन बाँकी 

सूचना, फाराम र हकप्रद जाँच लिंक्स सहित)

गोर्खाजको GUFL) को ५०% भर्ने समय असार ५ गते सोमबारसम्म अझै १२ बैकिंग दिन बाँकी  

सूचना, फाराम र हकप्रद जाँच लिंक्स सहित)

एसबिआइ (SBI) को ४०% भर्ने समय असार ११ गते आइतबारसम्म पूरै १७ बैकिंग दिन बाँकी 

सूचना, फाराम र हकप्रद जाँच लिंक्स सहित)

हाम्रो विकास बैंक (HAMRO) को २००% भर्ने समय पनि असार ११ गते आइतबारसम्म पूरै १७ बैकिंग दिन बाँकी 

सूचना, फाराम र हकप्रद जाँच लिंक्स सहित)

सनराइज बैंक (SRBL) को ३०% भर्ने समय पनि असार १९ गते सोमबारसम्म पूरै २४ बैकिंग दिन बाँकी 

सूचना, फाराम र हकप्रद जाँच लिंक्स सहित)

हकप्रद जाँच लिंक्स

श्रोत सहयोग: मेरो लगानी

कञ्चन डेभलपमेन्ट बैंक (KADBL) को ३०% हकप्रद (RIGHT) कहिलेसम्म सेयर किनेका लगानीकर्ताले पाउँछन् ?

कञ्चन डेभलपमेन्ट बैंक (Kanchan Development Bank Ltd., KADBL) ले ३० प्रतिशत अर्थात ४:१ को अनुपातमा हकप्रद सेयर जारी गर्न बुकक्लोज मिति तोकेको छ । बैंकले असार १ गते सेयरधनी किताब बन्द गर्ने भएको हो । यस अनुसार बैंकले जारी गर्ने ३० प्रतिशत हकप्रद जेठ ३१ गतेसम्म सेयर किन्ने लगानीकर्ताले मात्र प्राप्त गर्न सक्नेछन् ।

कञ्चनपुरमा केन्द्रिय कार्यालय रहेको बैंकले धित्तोपत्र बोर्डबाट जेठ ७ गते रु १०० अंकित १० लाख ३९ हजार ५ सय कित्ता बराबर १० करोड ३९ लाख ५० हजार रुपैयाँको हकप्रद जारी गर्ने अनुमति प्राप्त गरेको थियो । बैंकले हकप्रद बिक्रीका लागि ग्लोवल आईएमई क्यापिटललाई विक्री प्रबन्धक तोकेको छ । 

चालु आर्थिक बर्षको तेस्रो त्रैमासिकमा बैँकको चुक्ता पुँजी ३४ करोड ६५ लाख रुपैयाँ रहेको छ भने हकप्रद सेयर बिक्रि पश्चात बैँकको चुक्ता पुँजी ४५ करोड ४ लाख ५० हजार रुपैयाँ पुग्नेछ । सो अवधिमा बैँकले जगेडा कोषमा ८ करोड १८ लाख ८९ हजार रुपैयाँ जम्मा गरेको छ । बैँकले ४ करोड ५९ लाख २३ हजार रुपैयाँ नाफा कमाउन सफल भएको छ । प्रति सेयर आम्दानी १७.६७ रुपैयाँ र प्रति सेयर नेट वर्थ १२३.६३ रुपैयाँ कायम रहेको छ ।

राष्ट बैंकले तोकेको एक देखि तीन जिल्ले विकास बैंकको चुक्ता पूँजी पुर्याउन बैंकले बैंकलाई थप चार करोड ९६ लाख रुपैयाँ थप गर्नुपर्ने हुन्छ ।

यस बैंकको सेयर भएका लगानीकर्ताले बैंकको हकप्रद सेयर निष्काशन तथा बन्द सूचना र आर्थिक बर्ष २०७३-७४को तेश्रो त्रैमासिक बित्तिय विवरण हेर्न निम्न लिंकमा क्लिक गर्नुस !

सेयरधनी किताब बन्द

बित्तिय विवरण

विचार/विश्‍लेषण: बैंकको ब्याज !

एक मित्रले एउटा बैंकबाट घर बनाउन ऋण लियो । १० प्रतिशत ब्याजमा लिएको ऋण केही वर्षअघि बढाएको बढायै गरेर १६ प्रतिशत पुग्यो । बीचमा यस्तो अवस्था आयो, बैंकहरूले ब्याज घटाउन थाले । नयाँ ऋणीले ६ प्रतिशतसम्ममा पाउन थाले । उसको १६ प्रतिशत घटेन । ऋणीलाई एक शब्द नसोधी आफूखुसी ब्याज बढाउने बैंकले आफैं घटाउने त कुरै थिएन, आग्रह गर्दा बल्ल १३ मा झार्‍यो । त्यसबाट तल झार्न टसको मस भएन । उसले अर्को बैंकमा ऋण सार्न चाह्यो । त्यहाँ साढे ७ प्रतिशतमा पायो । जग्गाको पुन: मूल्यांकन, सेवा शुल्कसहित जोड्दा ५० हजारभन्दा बढी अतिरिक्त खर्च गरेर ऋण सार्‍यो । एक वर्ष नभई उसले पनि बढाउन थाल्यो । ११ प्रतिशत पुर्‍याइसकेको छ ।

फेरि अर्कामा सारौ भने सबैले मिलेर ब्याज बढाएका छन् । केही समयपछि ब्याज घटाउने लहर चल्यो भने उसको घट्दैन । बरु अर्कामा सार्न ‘अफर’ आउँछ । त्यति बेला हजारौं सेवा शुल्क र प्रशासनिक खर्च लाग्छ । यसरी ब्याजलाई वल्टाइपल्टाइ गर्ने ‘लंगुरबुर्जा’ खेलाउने आकर्षक कार्यालय भएका निकायलाई हामी बैंक भनिरहेका छौं । तिनले ब्याजको यस्तो खेल खेलाउँछन् जसमा आफू कहिल्यै हार्दैनन् । कसैलाई घरिघरि जिताएजस्तो गराएर धेरैलाई लोभ्याउँछन्, खेल्नेलाई जहिल्यै हराइदिन्छन् । अनि, वर्ष–वर्षमा फलाना बैंकको यति अर्ब नाफा, उति अर्ब नाफा भनेर तथ्यांक सार्वजनिक गर्छन् । त्यसो गर्दा मैले कति ऋणीलाई रुवाएँ, अनधिकृत पैसा कति उठाएँ भनेर कहिल्यै खुलाउँदैनन् ।

अहिले सर्वसाधारण त्यसरी नै रोइरहेका छन् । बैंकले आफूखुसी बढाएको ब्याज चुपचाप तिर्न बाध्य छन् । कुनै व्यवसाय गर्नेले पहिला योजना बनाउनुपर्छ, बजेटिङसहित । त्यही आधारमा ऋण लिएका हुन्छन् । ब्याज यति तिर्नेछु भनेर खाका बनाएका हुन्छन् । बैंक पनि बैंक पद्धतिबाट चल्नुपर्छ, योजना हुनुपर्छ । बैंकलाई अनुमति दिंदै उसका कार्ययोजना हेरिनुपर्छ । त्यसमा कर्जा र बचतको ब्याज, त्यसको प्रतिफल, सम्भावित लगानी र बचतका क्षेत्र, त्यसको स्थिरतालगायत केलाउनुपर्छ । ब्याज घटाउने र बढाउने गर्न पाइने छैन भन्ने कडा सर्त राखिनुपर्छ । तर, नाफा घट्नुलाई बैंकहरू घाटा भन्छन् । कहिले घटी, कहिले बढी नाफा अवश्य हुन्छ । त्यसमा आत्तिएर सर्वसाधारणमाथि भारी बोकाउँछन् । बैंक कुन त्यस्तो सर्वाधिकारसम्पन्न व्यवसाय हो, जसलाई लापरबाही गरेर चलाउँदा पनि नाफा नै हुन छुट मिलोस् ? त्यसमा राष्ट्र बैंकले अंकुश लगाइदिनुपर्छ । 

बजारमा आर्थिक हलचल हुनासाथ हल्लिनु बैंकको आफ्नो कमजोरी हो । आफ्नो गल्तीको सजाय ऋणीलाई दिनु हुँदैन । तिर्न सक्ने हैसियत वा स्रोत छ/छैन हेरेर, तौलिएर बैंकले ऋण प्रवाह गरेका हुन्छन् । उसलाई ब्याज बढाएर त्यसभन्दा बढ्ता भार बोकाउँदा तिर्न सक्दैन भन्ने सर्वसिद्ध विषय हो । त्यो ऋण डुब्ने जोखिम हुन्छ । त्यसैले बेला–बेला ब्याज बढाउने बतासे काममा बैंक लाग्नुहुँदैन । बजारमा उपभोग्य वस्तुको मूल्य बढ्छ, सर्वसाधारणले तिर्नुपर्ने । बैंकको ब्याज बढ्छ, सर्वसाधारणले तिर्नुपर्ने । तिनको कमाइँचाहिँ कहिल्यै नबढ्ने । कहाँबाट सक्छन् धान्न ? राष्ट्र बैंकले त्यस्ता ऋणीलाई किन कहिल्यै हेर्दैन ? 

अर्कातिर संस्था बचाउने नाममा सर्वसाधारण मार्ने नीति नियम अन्त्य गरिनुपर्छ । ‘आवश्यक परे बैंकले स्वविवेकले ब्याज घटबढ गर्न सक्नेछ’ भने ऋण लिंदा कागजमा सर्त घुसाउन बन्द गरिनुपर्छ । जसरी सर्तअनुसार नतिर्दा ऋणीको धितो लिलाम हुन्छ, बैंकले सर्त उल्लंघन गर्दा उसको के लिलाम गर्ने ? ऋणी टाट पल्टिँदा बैंकले जायजेथाबाट उठाउन मिल्ने, बैंक टाट पल्टिन थाल्यो भने चाहिँ ऋणीले नै जायजेथा बेचेर बढी ब्याज तिरी नाफा दिलाइदिनुपर्ने ? बैंकलाई यस्तो जथाभावी गर्ने असीमित अधिकार कसले दियो ? किन त्यसमा कोही बोल्दैन ? 

सत प्रतिशतसम्म लगानी, ६ प्रतिशतभन्दा तल ब्याजमा सवारी साधन किन्न बैंकले माछा पसलमा जस्तो ग्राहक बोलाउँदा राष्ट्र बैंक टोलाएर बस्यो । त्यसरी पैसा सकेपछि लगानीयोग्य पुँजी कहाँबाट रहन्छ ? गत वर्ष ब्याज घटाउने होडबाजी चल्यो, यति बेला बढाउने । त्यो पनि बैंकलाई फाइदै फाइदा दिलाउने नाममा । बैंक डुब्न लागे भने जोगाउने काम राज्यको हो, सर्वसाधारणको होइन । 

बकम्फुसे ‘अफर’ ल्याएर ह्वार्र पैसा बटुल्ने, जथाभावी छर्ने, अनि पैसा छैन भनेर फेरि ऋणको ब्याज बढाउने– कहाँसम्मको अत्याचार हो ? सस्तो ब्याजमा दिन्छु भन्दै एउटा बैंकको ऋणीलाई अर्को बैंकमा तान्ने, अनि केही समयमा ह्वात्तै ब्वाज बढाएर ढाडमा बञ्चरोले हान्ने– कहाँसम्मको नीचता हो ? खोज्दै जानुभयो भने बैंकहरूको कार्टेलिङले उपभोक्ता सताइएका छन् । कर्जाको ब्याज बढाउँदा सबै मिल्छन् । विस्तारै केही खुकुलो देखिन्छन् । एउटाको ग्राहक अर्काले तान्छन् । सेवा शुल्कका नाममा उसबाट असुल्नु असुल्छन् । फेरि ब्याज बढाएर थला पार्छन् । राज्य टुलुटुलु हेर्छ । बैंक बदल्ने ऋणी कति छन्, के आश्वासनमा बदले, उता गएर कसरी फसे भन्ने राष्ट्र बैंकले कहिल्यै अध्ययन गरेको छ ? 

त्यसैले अब ऋणीले पनि अधिकारका लागि बोल्नु जरुरी छ । कागजमा जति लेखिएको छ, त्यति ब्याज तिरेर चुपचाप बस्ने बेला भएको छ । त्यसमा बैंकले गडबड गरे र ऋणीका पक्षमा राष्ट्र बैंक नबोले अदालतकै ढोकामा पुगेर किन नहोस्, मनपरी नियन्त्रण गर्नुपर्छ । ऋणी ‘ख’ र बैंक ‘क’ वर्ग होइन, दुवै समान वर्ग हुने वातावरण बनाइनुपर्छ । जसरी ऋणीका लागि बैंक चाहिन्छ, बैंकका लागि ऋणी पनि चाहिन्छ । त्यो दुवैले बुझ्नुपर्छ । न ऋणीले चाहेर ब्याज घटाउन सकोस्, न बैंकले चाहेर बढाउन ।

श्रोत: कान्तिपुर, फाल्गुन १६, २०७३

बीमा कम्पनीको शेयर किन्दै हुनुहुन्छ ? हेर्नुहोस् यस्तो छ जीवन बीमा कम्पनीको पछिल्लो अवस्था !

बजारमा बीमा कम्पनीहरु (INSURANCE COMPANIES) को शेयरप्रति लगानीकर्ताको निकै चासो रहेको हुन्छ । त्यसमा पनि छोटो समयमा शेयर खरिदबिक्री गरेर आफ्नो आम्दानी बढाउने लगानीकर्ता पनि बीमा कम्पनीको शेयरप्रति आकर्षण देखिन्छन् । त्यसमा पनि बीमा समितिले बीमा कम्पनीहरुको पूँजी चार गुणाले बढाउने निर्देशन दिएसँगै यसप्रति लगानीकर्ता थप आकर्षित देखिन्छन् । यस्तैमा आज हामी नेपालमा सञ्चालित जीवन बीमा कम्पनीको पछिल्लो अवस्था केलाउने प्रयास गरेका छौं ।

खुद मुनाफा चुक्ता पूँजी

आर्थिक वर्ष २०७३/७४ को प्रकाशित तेस्रो त्रैमासमा जीवन बीमा कम्पनीहरु मध्ये खुद मुनाफा हेर्दा सबैभन्दा उत्कृष्ट नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स रहेको छ । ४० करोड ९६ लाख रुपैयाँ खुद मुनाफामा कमाएको नेपाल लाईफ इन्स्योरेन्सको चुक्ता पूँजी पनि सबैभन्दा बढी ३ अर्ब ९ करोड ६४ लाख रुपैयाँ रहेको छ । त्यस्तै खुद मुनाफा सबैभन्दा कम राष्ट्रिय बीमा संस्थानको ६६ लाख रुपैयाँ मात्र कमाएको छ । जसको चुक्ता पूँजी पनि सबैभन्दा कम ९३ लाख रुपैयाँ रहेको छ । अघिल्लो वर्षको तुलनामा सबैभन्दा बढी मुनाफा सुर्य लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीको ६ सय ६२ दशमलव ७५ प्रतिशत र सबैभन्दा कम राष्ट्रिय बीमा संस्थानको २० दशमलव ९१ प्रतिशतले गिरावट आएको छ ।

जगेडाकोष, जीवन बीमाकोष र आम्दानी

जीवन बीमा कम्पनीहरुमध्ये जगेडाकोषमा, बीमा कोष र आम्दानीमा सबैभन्दा बढी नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सको रहेको छ । जगेडाकोषमा सबै भन्दा बढी ४ अर्ब ७३ करोड ३७ लाख रुपैयाँ, बीमाकोषमा ३७ अर्ब १८ करोड ८१ लाख रुपैयाँ र आम्दानी ५४ करोड २१ लाख रुपैयाँ रहेको छ । जगेडाकोषमा सबैभन्दा कम एशियन लाइफ इन्स्योरेन्सको १७ करोड ७४ लाख रुपैयाँ रहेको छ भने बीमा कोषमा सबैभन्दा कम सुर्य लाईफ इन्स्योरेन्सको २ अर्ब १४ करोड ५ लाख रुपैयाँ रहेको छ । आम्दानीमा सबैभन्दा कम राष्ट्रिय बीमा संस्थानको १ करोड ६२ लाख रुपैयाँ रहेको छ ।

प्रिमियम संकलन र जारी बीमालेख संख्या

बीमा कम्पनीहरुको खुद मुनाफा बढ्नु र घट्नुमा प्रिमियम संकलनको प्रमुख भूमिका रहने गर्दछ । नेपाल लाईफ इन्स्योरेन्सले सबैभन्दा बढी खुद प्रिमियम संकलन ७ अर्ब ८१ करोड ७३ लाख रुपैयाँ, जम्मा प्रिमियम संकलनमा पनि सबैभन्दा बढी ४८ अर्ब १० करोड १३ लाख रुपैयाँ र जारी बीमालेख संख्या १० लाख २४ हजार ६ सय ४२ वटा रहेको छ । तेस्रो त्रैमासमा सबैभन्दा कम खुद प्रिमियम गुराँस लाईफ इन्स्योरेन्सको ७० करोड १० लाख रुपैयाँ र बीमा लेख संख्यामा १ लाख ५४ हजार ७७ वटा रहेको छ । जम्मा प्रिमियम संकलनमा सबैभन्दा कम सुर्य लाइफ इन्स्योरेन्सको ८३ करोड ४० लाख रुपैयाँ रहेको छ ।

दाबी भुक्तानी र दाबी भुक्तानी संख्या

चालु आर्थिक बर्षको तेस्रो त्रैमासमा खुद दाबी भुक्तानीको आधारमा सबैभन्दा बढी राष्ट्रिय बीमा संस्थानको २ अर्ब ९३ करोड ३९ लाख रुपैयाँ रहेको छ भने सबैभन्दा कम गुराँस लाइफ इन्स्योरेन्सको ६ करोड ८५ लाख रुपैयाँ रहेको छ । त्यस्तै जम्मा दाबी भुक्तानी र दाबी भुक्तानी संख्यामा सबैभन्दा बढी नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्सको रहेको छ । जसको जम्मा दाबी भुक्तानी १ अर्ब ९४ करोड ५७ लाख रुपैयाँ र दाबी भुक्तानी संख्या १७ हजार ८ सय ९५ वटा रहेको छ । जम्मा दाबी भुक्तानी र दाबी भुक्तानी संख्यामा सबैभन्दा कम सुर्य लाइफ इन्स्योरेन्सको १ लाख रुपैयाँ र ५ सय ७४ वटा रहेको छ ।

प्रतिशेयर आम्दानी, प्रतिशेयर नेटवर्थ र बजार मूल्य

तेस्रो त्रैमासमा लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनीमा प्रतिशेयर आम्दानी र प्रतिशेयर नेटवर्थमा सबैभन्दा बढी प्राइम लाइफ इन्स्योरेन्सको २९ दशमलव ३५ रुपैयाँ र २६५ दशमलव ७५ रुपैयाँ रहेको छ । त्यस्तै प्रतिशेयर आम्दानीमा सबैभन्दा कम राष्ट्रिय बीमा संस्थानको ४ दशमलव ९१ रुपैयाँ भने प्रतिशेयर नेटवर्थमा लाइफ इन्स्योरेन्सको १२५ दशमलव ७२ रुपैयाँ रहेको छ ।

प्रतिशेयर बजार मुल्यको आधारमा सबै भन्दा बढी लाइफ इन्स्योरेन्सको २ हजार १ सय ७० रुपैयाँ र सबैभन्दा कम गुराँस लाइफ इन्स्योरेन्सको १ हजार २ सय २५ रुपैयाँ रहेको छ ।

श्रोत: आर्थिकन्यूज, जेष्ठ २० गते शनिबार ।